- info@naturebylennart.com
De ‘Chimp Trek’ voelt een beetje als de natuurlijke tegenhanger van de Gorilla Trek in Oeganda. De paralellen zijn eenvoudig: beide dieren behoren tot de zogenaamde ‘great apes’ en in beide gevallen zijn ze gewend aan mensen. Verrekijker is niet nodig!
Toch was ik in het begin een stuk minder enthousiast voor de Chimp Trek dan voor de Gorilla Trek. Dat heeft ook wel met de reputatie te maken. Waar gorilla’s bekend staan als de ‘gentle giants’ en hoofdzakelijk vegetariër zijn, is dat bij chimpansees wel anders. Zij houden wel van een stukje vlees en ze zijn ook niet te beroerd om snode plannen te smeden om jonge gorilla’s of chimpansees van andere groepen te besluipen en te doden. Daar gebruiken ze soms zelfs wapens bij. Dat klinkt allemaal griezelig mensachtig. Ik heb ook begrepen dat wilde groepen chimpansees door lokale bewoners met een stuk met vrees en ontzag worden behandeld dan gorilla’s (hoewel dat overigens ook geen lievertjes zijn).
Dus wie wil nu tijd besteden tussen zulke moordmachines? Toch is ook die kwalificatie overdreven natuurlijk, want chimpansees blijven in de eerste plaats dieren die zich gewoon zoals veel andere dieren gedragen. Zij hebben voedsel nodig om in leven te blijven en vanwege hun hogere intelligentie en hun vermogen tot samenwerken, komt dat net wat oncomfortabeler bij ons binnen. Niet voor niets is chimpansee genetisch het nauwst verwant aan de mens, waardoor hun gedrag ook wel reden tot reflectie geeft: in hoeverre staat het primitieve agressieve gedrag nu eigenlijk echt zo ver van ons?
Afgezien daarvan zijn chimpansees natuurlijk veel meer dan sluwe jagers. We zien bij chimpansees veel meer voorbeelden van hun intelligentie. Hun vermogen tot samenwerken en het aangaan van complexe groepsverbanden is indrukwekkend. Boeken zijn geschreven en films zijn gemaakt, soms uitsluitend gebaseerd op het gedrag van één enkele chimpansee. Dat maakt de groepen dus ook een buitengewoon interessant studieobject en de kans om daar even een ‘vlieg op de muur te zijn’ liet ik dan ook niet liggen.
Ik had er zelfs wel zin in! Mijn indruk was eerst dat de dieren voornamelijk in de bomen bleven en dat de fotokansen dus een stuk minder interessant zouden zijn dan bij de gorilla’s het geval was. Later werd mij duidelijk dat ook chimpansees goed benaderbaar kunnen zijn en ook regelmatig uit de bomen gaan om op de grond te foerageren. Een dierenwaarneming laat zich nooit goed voorspellen, maar natuurlijk was ik hoopvol en gingen we er het beste van maken!
Eerst een ander doel: de Green-breasted Pitta
Voordat het zo ver was, moesten we echter eerst even tijd steken in een andere soort. Dat was niet zomaar een soort: de Green-breasted Pitta. Deze vogelsoort werd nota bene tijdens een Chimp Trek ontdekt als nieuw voor de wetenschap. Het verhaal daarachter hoorde ik voor het eerst via de Mammalwatching podcast. Het hele continent Afrika kende op dat moment maar één soort pitta dus het feit dat er twee bleken te zijn, was wel een behoorlijke schok. Het roept ook de vraag op hoeveel soorten in de minder bezochte landen zoals de Democratische Republiek Congo nog ontdekt kunnen worden.
Maar goed, het bestaan van die pitta stond dus wel vast. Inmiddels is een bezoek aan Kibale Forest voor bezoekende vogelaars dan ook onvermijdelijk geworden. Voor ons was dit ook een van de belangrijkste doelsoorten. We hadden twee ochtenden om de vogel te proberen. Het was ons bekend dat de vogel relatief betrouwbaar is als het gaat om zich te laten zien, maar hij wordt door sommigen ook gewoon gemist.
Cruciaal voor onze kansen was het moment dat we het bos in zouden gaan. Voor deze soort is het echt belangrijk om er bij het eerste licht te staan. Het liefst nog ietsje eerder, omdat de vogel vaak alleen vroeg in de ochtend baltst. Zodoende drongen we aan op een vroeg ontbijt en maakten we haast om er op het juiste moment te staan. Ondanks de onvermijdelijke onvoorziene vertraging ging dat best goed en in het schemerdonker liepen we het bos in.
Het duurde gelukkig niet lang of we hoorden het voor deze vogel kenmerkende baltsgeluid! De vogel maakt dat geluid met de vleugels door kort van zijn zitplaats op te vliegen. Vrij snel had onze lokale gids de vogel ook gevonden en konden we hem als zichtwaarneming bijschrijven. Yes! Het was nog wel erg donker zodat we nog wel iets te wensen overhielden.
Vrij kort nadat we de vogel in beeld hadden gekregen, dook hij naar beneden en hoorden we hem niet meer. Het vroege opstaan was nodig gebleken! Gelukkig bleef het niet bij deze waarneming want een halfuurtje later werd de vogel weer gehoord en lukte het om hem in een betere positie terug te vinden. De vogel zat heel kort mooi op een tak, maar bleef daar helaas niet zitten.
Green-breasted Pitta
Daarna koos de vogel positie op een andere tak en daar bleef hij wel lang zitten. Wij konden uitgebreid genieten van het baltsritueel. Ik maakte veel foto’s en er was zelfs wat video mogelijk.
Green-breasted Pitta
Hieronder kun je ook een korte video vinden.
Daarna brachten we nog wat extra uren in het bos door en dat leverde ook wel wat nieuwe soorten op. Een aansprekende was bijvoorbeeld de Narina Trogon, maar het lukte niet om daarvan goede foto’s te maken. Tegen het einde van de ochtend was het zo ver: we gingen naar de chimpansees!
Het Chimpanseebos in
Achter onze gids aan liepen we het bos in. Een rondje door het bos in Oeganda is overigens altijd in het gezelschap van gewapende rangers (al dan niet in meervoud) vanwege het gevaar van bosolifanten. In dit geval hadden we een forse groep met twee gidsen en nog twee gewapende rangers. Het werd al snel duidelijk dat de Chimp Trek een iets minder ‘serene’ ervaring was dan de Gorilla Trek.
Chimpansees kunnen in groepen tot wel 500 exemplaren leven en houden voortdurend vocaal contact met elkaar. Daardoor zijn ze erg luid. Verder kunnen veel meer toeristen tegelijk de chimpansees bezoeken. Wij kwamen dan ook terecht in een wat chaotische situatie waarbij van alle kanten chimpansees uit de bomen krijsten en waarbij sommige op de grond zaten met een groep andere toeristen er naast. Gelukkig had onze gids een duidelijk plan in haar hoofd en koerste ze meteen af op een interessant gedeelte van de groep.
Zo hadden we eerst een mooie, maar vluchtige ervaring met een moeder en een jonge chimpansee.
Chimpansee
Daarna liepen we iets verder en kwamen we twee volwassen chimpansees tegen op het pad. Dat leverde leuke foto’s op. Toen een van de chimpansees op ons af kwam kon ik ook wat foto’s maken met de groothoeklens.
Chimpansee
Daarna waren de chimpansees vooral veel in de bomen te vinden. Ons werd het alfamannetje aangewezen die het duidelijk wat rustiger aan deed.
Chimpansee
Leuk om te zien was een wat jongere chimpansee die ook wel in ons geïnteresseerd was.
Chimpansee
Daarnaast waren er natuurlijk nog veel andere chimpansees te vinden die bepaald niet stil zaten. Zo kwam het dat er voor mij ook ineens twee uit de lucht kwamen vallen die achter elkaar aan renden. Chimp Trek is niet saai!
Chimpansee
Omdat ik graag nog wat meer foto’s wilde maken met mijn groothoeklens vroeg ik aan onze gids of er misschien ook nog wat dieren op de grond te vinden waren. Al vrij snel werd ik gebracht naar een volwassen chimpansee die zich op korte afstand uitstekend liet fotograferen. De chimpansee bemoeide zich vanaf de grond nog steeds wel met wat er om hem heen gebeurde. Dat zag er vervaarlijk uit!
Chimpansee
Na een tijd lang in het bos te hebben doorgebracht kregen we nog een toegift toen onze gids ons bracht naar de rand van het bos waar een groep chimpansees in het gras aan het eten was. Dat was een erg leuk gezicht en weer eens iets anders dan het bekende beeld van chimpansees in het bos. Ik kon afwisselend met de groothoeklens en telelens leuke plaatjes maken.
Chimpansee
Zo was de Chimp Trek een meer dan leuke ervaring die zeker niet onder deed voor de Gorilla Trek.
De dag gaat verder
De dag verliep zo uitstekend, maar een vogelaar is natuurlijk nooit klaar. In de middag trokken we opnieuw het bos in op zoek naar vogels. Al vrij snel vonden we weer een iconische bosvogel, namelijk de Crowned Eagle. Deze forse arend is gespecialiseerd in het vangen van apen en is op die manier een tegenhanger van de Harpy Eagle in Latijns-Amerika en de Philippine Eagle op de Filippijnen. We zagen een vogel eerst vliegen en vonden hem daarna zittend terug. Overigens was dit geen nieuwe soort meer want we hadden hem een paar dagen eerder ook al gezien in Bwindi National Park.
Crowned Eagle
Andere vogelsoorten volgden en we zagen ook twee Weyn’s Duikers, maar die lieten zich niet goed zien. We waren in het bijzonder blij om de Blue-throated Roller te zien. Anders dan andere scharrelaars, die vaak eenvoudig te zien zijn in savanne habitat, is deze in het regenwoud gespecialiseerd waardoor hij lastig te vinden kan zijn. Wij hadden een uitstekende waarneming.
Blue-throated Roller
Een nieuw hoogtepunt kwam op het einde van de dag toen we werden verrast door een kudde overstekende bosolifanten. De African Forest Elephant is een aparte soort en kan dus worden onderscheiden van de African Savanna Elephant. Dat is de olifant die vrijwel iedereen ziet. Deze bosolifant is alleen te vinden in het Afrikaanse regenwoud. Andersom is dat echter niet het geval: ook de savanneolifant houdt zich soms op in het regenwoud en dan zijn er ook nog hybrides.
De positie van de slagtanden is een belangrijk kenmerk om beide soorten uit elkaar te houden. Dat zag er in ons geval goed uit, al is het lastig uit te sluiten dat er helemaal geen vermenging heeft plaatsgevonden. Ik vond ze in elk geval goed genoeg om te tellen! Afgezien daarvan verkeerde ik in de veronderstelling dat we wel zouden moeten gaan rennen bij het zien van olifanten, maar dat leek wel mee te vallen. Zo maakte ik ook gebruik van de gelegenheid om een aantal foto’s te nemen.
African Forest Elephant
Ten slotte kwamen we een eindje verder nog wat ‘gratis’ chimpansees tegen die op hun gemak langs de weg zaten en ook nog in de bomen klommen.
Chimpansee
Zo keken we terug op een heel succesvolle dag. Voor mij was dit wel een van de beste in Oeganda. Het was echter nog niet helemaal gedaan want er stond ook nog een night drive op de planning. Eerst deden we ons best om een nieuwe nachtzwaluw te zien. Dat lukte uiteindelijk wel, maar we zagen hem maar kort. Beter zagen we de African Wood Owl. Voor mij nog een nieuwe soort en een uil is altijd leuk natuurlijk.
Opnieuw een mooie dag in Oeganda!
Ik heb ook een videoverslag van deze dag gemaakt, die je op Youtube kunt bekijken.
Wil je meer zien van mijn reis naar Oeganda?
Lees over de belangrijkste attractie: De Gorilla Beleving!
Lees hoe we een van 's werelds beste vogels zagen: de Schoenbekooievaar!
