- info@naturebylennart.com
Sommige van mijn reizen draaien om het zien van een bepaalde specifieke soort. Bijvoorbeeld toen ik naar China ging om reuzenpanda te zoeken. We investeerden twee weken om juist die soort te vinden en dat betaalde zich gelukkig uit! Bij andere reizen draait het echter minder om een specifieke soort, maar is het doel soms gewoon om zoveel mogelijk vogels of zoogdieren te zien. Bij Oeganda stond vanaf het begin al vast dat het belangrijkste doel van onze groep was om zoveel mogelijk vogelsoorten te zien.
Als mensen mij vroegen wat ik wilde gaan zien in Oeganda was dat dan ook mijn antwoord: “zoveel mogelijk vogelsoorten en zoogdieren zien”. Daaraan ging alleen altijd nog wel iets vooraf: “In elk geval wil ik gorilla’s en chimpansees zien”. Om die twee soorten draait voor velen een bezoek aan Oeganda. Oeganda is een van de weinige landen waarbij het mogelijk is om een familie ‘habituated’ berggorilla’s én ook chimpansees te bezoeken. Voor mij waren die berggorilla’s toch wel mijn belangrijkste doel van de reis, ondanks dat het niet erg spannend zou worden of ik ze zou gaan zien.
Gorilla’s spreken tot ieders verbeelding. De krachtige uitstraling van de silverback is haast spreekwoordelijk terwijl het over het algemeen ook nog hele vriendelijke apen zijn. Anders bijvoorbeeld dan de chimpansees die gedrag kunnen laten zien dat enigszins sadistisch aandoet, voor zover die kwalificatie natuurlijk aan het gedrag van dieren te verbinden is. Gorilla’s bemoeien zich doorgaans met hun eigen zaken en de silverback weet dat hij van weinig dieren iets te duchten heeft, behalve dan natuurlijk een andere silverback.
Toch zijn ook deze krachtige, behendige en slimme dieren bedreigd. Besmettelijke ziektes vormen een bedreiging en daarnaast is er (uiteraard, maar helaas) de dreiging van habitatverlies. In Oeganda heeft men al sinds jarenlang de keuze gemaakt om wel toeristenbezoek aan gorillafamilies toe te staan die aan mensen zijn gewend, maar daarvoor ook een forse prijs te rekenen. Zo blijft de druk van ecotoerisme op het gebied beperkt terwijl er toch de nodige inkomsten binnen komen om het gebied te beschermen.
In Oeganda kost een uurtje met de gorilla’s tegenwoordig zo’n 800 Amerikaanse dollar. Bepaald geen klein bedrag dus, maar vrijwel niemand keert teleurgesteld terug van deze ervaring. Ook wij hadden voor een dergelijke ervaring betaald. Wij zouden in het gebied Buhoma van het Bwindi Impenetrable National Park onze ‘gorillaervaring’ gaan beleven. In de praktijk bleek er echter al een voorproefje in te zitten…
Wij besteedden namelijk eerst nog wat tijd in het gebied Ruhija van hetzelfde nationale park. Ook dit gedeelte heeft habituated groepen berggorilla’s, maar de vogels waren hier vooral ons doel. In het bijzonder ging het om de Grauer’s Broadbill. Dat is wel een heel bijzonder vogeltje.
Broadbills zijn een groep zangvogels waarvan de meeste vertegenwoordigers in Azië te vinden zijn. Daar heb ik er ook verschillende gezien. Stuk voor stuk zijn het prachtige vogels en erg de moeite waard om te bekijken. Behalve over de kenmerkende brede snavel beschikken ze vaak ook over een uiteenlopende variatie aan spectaculaire kleuren. Ook Afrika herbergt broadbills, die zijn ook keurig ondergebracht in een eigen familie. Het bijzondere aan de Grauer’s Broadbill is dat die niet tot die familie behoort, maar als enige Afrikaanse soort is ondergebracht in een familie waar verder alleen maar Aziatische soorten toe behoren. Binnen die familie vormt de vogel een eigen genus. Verder is bijzonder aan de Grauer’s Broadbill dat hij in de wereld slechts vastgesteld is op twee geïsoleerde twee: Ruhija in Bwindi Impenetrable National Park en een plek in de Democratische Republiek Congo.
In de praktijk betekent dat voor de meeste vogelaars dat alleen die specifieke paar vierkante kilometers in Ruhija de gelegenheid bieden om deze soort te zien. Een soort die zo speciaal is die wil je dan ook niet missen. Zodoende was dat ons hoofddoel voor de dag. Gelukkig werkte de vogel mee want voorafgaand aan ons bezoek aan het gebied was er een bezet nest gevonden. Dat maakt het veel makkelijker om de vogel te zien en wij hadden dan ook een uitstekende waarneming.
Grauer’s Broadbill
Naast deze iconische vogel was er echter ook onverwachts de gelegenheid om dat andere iconische dier te zien: de berggorilla! We hadden daarnaast namelijk het onverwachte geluk dat de gelegenheid zich die dag voordeed om een kijkje te nemen bij een habituated groep in Ruhija. Ondanks dat we al een geplande dag hadden, liet ik de gelegenheid niet liggen om nog wat extra tijd met deze geweldige dieren door te brengen.
Berggorilla
Zo stond ik ineens oog in oog met mijn eerste silverback! Althans oog in oog… De silverback keurde mij geen blik waardig. Bijzonder was het om te zien hoe deze gorilla’s kennelijk zo gewend zijn aan mensen dat ze naar ons niet op of om keken.
Berggorilla
Grappig was het wel toen ik een selfie wilde nemen en een vrouwtje gorilla het toch niet kon laten om even te zien wat ik aan het doen was.
Ik met een berggorilla
Het hoogtepunt van deze groep voor mij waren echter de jonge gorilla’s. In deze groep bevonden zich twee jonge aapjes die zich gedroegen zoals je van jonge aapjes mag verwachten: de speelden met elkaar en ook met de volwassen dieren. De volwassen dieren zaten op hun gemakje elkaar wat te vlooien, maar de jonge dieren zorgden voor leven in de brouwerij! Zo maakte ik dan ook de meeste foto’s van deze jonge aapjes.
Berggorilla
Dit was dus een prachtige eerste kennismaking met de berggorilla’s, maar het smaakte ook wel naar meer! Gelukkig deed die gelegenheid zich een paar dagen later al voor, toen we in Buhoma deel konden nemen aan de gorillatrek die we al maanden van tevoren hadden gereserveerd.
De gebruikelijke gorillatrek is onderdeel van een goede organisatie waarbij vooraf een briefing gegeven wordt in het bezoekerscentrum. Daaraan voorafgaand is de gebruikelijke traditionele dans. Wij kozen ervoor om dit half uur durende vermaak te skippen en nog wat tijd te besteden aan de vogels. Dat leverde ons een prachtige Red-capped Robin-Chat op (de enige van de reis).
Red-capped Robin-Chat
Verder was ik erg blij met een goede waarneming van Black-fronted Duiker.
Black-fronted Duiker
Zo begon de ochtend al goed. Bij de briefing werd ons duidelijk welke groep wij zouden bezoeken. Gelukkig was het een groepje die in theorie alles zou moeten bieden wat gorillatracking mooi maakt: een volwassen silverback, enkele vrouwtjes én een jonge gorilla. We gingen samen met een gezin uit Scandinavië op pad, maar dat ging gelukkig goed.
We moesten een eindje rijden en daarna gingen we te voet verder. Van tevoren hadden we gehoord dat het bij sommige ‘treks’ wel uren kan duren voordat de familie gorilla’s gevonden wordt, maar dat het ook kan zijn dat het maar enkele minuutjes lopen is. Toen we uitstapten dacht ik even dat ons een groep gorilla’s ten deel zou vallen die zich aan de rand van het boerenland zou bevinden. Ik zag namelijk geen regenwoud, maar alleen maar bewerkte akkers met wat plukjes bos aan de randen. Ik had al eerder foto’s gezien van gorilla’s aan de rand van boerenland en dat vond ik toch wel wat afbreuk doen aan de ervaring.
Het bleek echter alles mee te vallen. We moesten nog een stuk door lopen over de weg en nadat we een helling hadden beklommen, keken we ineens uit op uitgestrekt regenwoud. Onze familie bleek ook op een heel comfortabele afstand te verblijven. Na een half uurtje dalen kwamen we terecht in een grote open ruimte in het regenwoud. Middenin zat de familie berggorilla!
Berggorilla's
Gelukkig was het ook bewolkt waardoor het licht mooi gelijkmatig verspreid was. Anders worden foto’s al snel minder mooi vanwege het harde licht zonder schaduw. Wij liepen achter onze ranger aan en die bracht ons snel naar de groep toe. Daar mochten we een uur onze gang gaan!
Ik sjorde mijn nieuwe Canon R1 met de 16-35mm lens uit mijn tas. Ik had al in Nederland gepland dat ik bij de gorillatrek over twee camera’s wilde beschikken: een met de korte lens en een met de telelens. Zo zou het mogelijk zijn om afhankelijk van de situatie verschillende soorten foto’s te maken.
Die mooie plannen werden echter danig in de war geschopt toen mijn R1 enkele dagen eerder om onbekende redenen los raakte van de lens en op de grond viel… Het gevolg was dat er druppels op mijn sensor terecht kwamen die ik er niet meer af kon poetsen. Zo verdween mijn nieuwe camera in de tas en kwam mijn vertrouwde R5 weer tevoorschijn.
De avond voorafgaand aan de gorillatrek probeerde ik echter toch even mijn R1 uit met de 16-35mm lens. Ik was wel benieuwd of de foto’s erg verpest zouden zijn door de druppels of dat er wellicht nog mee te werken viel. Iets is beter dan niets ten slotte. Het resultaat viel mij alles mee. Op een diafragma van 2.8 merkte ik de druppels niet op. Zodoende kon ik toch over twee camera’s beschikken en daar was ik erg blij mee!
Ondanks dat deze gorilla’s helemaal niet zo snel bewogen, was het toch erg prettig om snel te kunnen afwisselen. Het ene moment keek de silverback mij even aan en maakte ik een portretje en het andere moment kwam hij dichtbij langs lopen en was het tijd om de groothoek erbij te pakken. Het uur vloog om en er waren allerlei prachtige momenten om vast te leggen.
Berggorilla
De gorilla’s waren ook hier totaal niet met ons bezig. Ze leken ons eerder als onderdeel van hun omgeving te beschouwen dan als andere levende wezens waarmee ze interactie konden vertonen. De silverback zat vooral veel te eten en de momenten dat hij keek waren schaars. De jonge gorilla was duidelijk wel wat meer geïnteresseerd.
Berggorilla's
Net toen onze tijd om was, besloten de gorilla’s zelf ook om de open plek te verlaten en zich langzaam naar het bos te bewegen. De silverback spoorde een van zijn vrouwtjes aan om mee te gaan en dat leverde nog een foto op waar ik erg blij mee was.
Berggorilla's
Aan de rand van het bos klommen sommige gorilla’s in de bomen en ook dat leverde weer leuke foto’s op.
Berggorilla
Zodoende konden we heel tevreden terug kijken op deze ochtend. Een van de duurste ochtenden uit mijn leven, maar het was het waard!
Voor een kort videoverslag, kijk die Youtube video hieronder!
Die middag kregen we nog een toegift toen we in een ander deel van Buhoma nog op zoek gingen naar vogels. Hiervoor liepen we een trail langs een riviertje af. Dat leverde enkele vogels op en ook nog een heel interessante waarneming van een mogelijke Giant Otter Shrew. Helaas werd die te kort gezien om zeker te zijn van een dergelijke mega. Zelf zag ik hem helemaal niet.
Wat ik niet kon missen was echter een mannetje blackback gorilla die ineens aan het einde van de trail op de weg stond! Ik had mij even terug getrokken voor een sanitaire stop toen dit dier ineens achter mij opdook!
Berggorilla
Deze aap was duidelijk afkomstig uit een groep die aan mensen gewend was want hij was totaal niet schuw. Hij liep de weg over en klom de boom in. Daar scharrelde hij rond. Hij ging waarschijnlijk een nest maken om in te slapen.
Berggorilla
Zo eindigde de dag in stijl! Ik was erg blij dat mijn belangrijkste doel zo goed was gelukt. Wie weet wat de reis nog meer zou brengen!
Bekijk ook het videoverslag van de tweede helft van de dag op Youtube!
Meer van Oeganda?
Lees hoe we een van 's werelds beste vogels zagen: de Schoenbekooievaar!
