Pench: de grootste en de kleinste kat ter wereld op een dag!

Pench: de grootste en de kleinste kat ter wereld op een dag!

In maart 2023 reisde ik al ongeveer drie weken door India. Vanaf een onverwachts begin bij de Taj Mahal ging ik naar naar de hoge Himalaya waar ik sneeuwluipaarden en Pallas’ Cats zag. Vervolgens gingen we naar de bosrijke voet van het Himalayagebergte, in Noord-Oost India tegen de Bhutaanse grens aan, waar we een interessante week hadden in Eaglenest Wildlife Sanctuary. We hadden dus al veel moois gezien, maar een specialiteit van India ontbrak nog: de tijger! Ik vond dat ik deze iconische grote kat niet kon missen en dus had ik voor de laatste week een aantal dagen in Pench Tiger Reserve gepland. In dit reservaat zouden we een goede kans maken op tijger, maar ook liep er een zwart luipaard rond. Die wilden we ook graag zien. Na een reis specialistisch zoogdieren zoeken werd het dus nu tijd voor een wat meer klassieke safari!

Het was tijd om afscheid te nemen van Andreas met wie ik tot nu toe had opgetrokken en ik ging samen met Janco verder. Vanaf het vliegveld van Guwahati vlogen we weer terug naar New Delhi waar we de nacht doorbrachten in de terminal. Rond vijf uur zaten we aan boord voor de vlucht naar Nagpur. Daar werden we opgepikt en naar onze lodge voor de komende paar dagen gebracht. In de middag werden we opgehaald voor onze eerste safari.

Pench Tiger Reserve ligt zowel in de staat Madhya Pradesh als de staat Maharashtra en heeft verschillende ingangen. Ons verblijf lag in Madhya Pradesh en wij zouden dus vaak gebruik gaan maken van de ingang aan die zijde. We zouden ook merken dat de twee staten elk hun eigen regels hebben voor hun deel van het park. Aan de kant Madhya Pradesh werden onze chauffeur en gids aanvankelijk streng gecontroleerd op het meenemen van telefoons. Zo wilden ze voorkomen dat er een te grote oploop zou ontstaan als er een tijger gezien werd. Daarnaast reden we ook in zones zoals gebruikelijk is in Indiase parken. Aan de ene kant zorgde dit ervoor dat we àls we een tijger vonden daar meer van zouden kunnen genieten. Aan de andere kant was de kans ook groter dat we er een zouden missen.

Voor mij was het voor nu eigenlijk het belangrijkst dat ik er eentje zou zien. Het maakte mij niet zoveel uit hoe. Desondanks kon ik de rust van Pench ook wel waarderen en het was zeker een aangename eerste kennismaking met een tijgerpark in India. Het was zeker niet gegarandeerd dat ik een tijger zou gaan zien. Met zes safari’s waren mijn kansen redelijk goed, maar we spraken ook anderen die al enkele weken investeerden in een goede tijgerwaarneming en tot dusver pech hadden gehad. Dieren die we niet konden missen waren de Chitals, de Hanuman Langurs en Blauwe pauw. Die waren dan ook een dankbaar onderwerp voor fotografie.

De blauwe pauw kende ik natuurlijk al van de Nederlandse kinderboerderij, maar het blijft een indrukwekkend mooie vogel. Wat mij betreft een van de mooiste vogels ter wereld en het is eigenlijk jammer dat zijn algemene status wat afbreuk doet aan het speciale van deze vogel.

Blauwe pauw

De Hanuman Langurs hadden kleintjes en lieten zich ook vaak goed fotograferen. Ik vond het prachtige apen. Die had ik nog niet eerder gezien dus ik kon zeker van ze genieten.

Hanuman Langur

De Chitals hebben veel weg van de damherten die we in Nederland als exoot ook veel zien, maar zijn toch nog wel iets anders getekend. Het grote voordeel van de Chitals is dat ze specifieke geluiden maken als ze een tijger of een luipaard zien. Dat geldt trouwens ook voor de Hanuman Langurs. Dat hielp enorm bij het vinden van de grote katten.

Chital

Iets minder algemeen waren de Sambar Deers die wat betreft grootte te vergelijken zijn met een edelhert. Ik had ze al eens eerder ’s nachts gezien, maar bij daglicht waren ze ook zeker de moeite waard. Vooral hun oren zijn opvallend groot.

Sambar

Op een van de ochtenden zouden we ook een groepje Gaurs tegen komen. Deze enorme runderen zijn daadwerkelijk de grootste runderen ter wereld. Wij hadden een familie koeien met kalfjes op korte afstand. De stieren zijn nog een flinke slag groter, maar ook de koeien waren al indrukwekkend groot.

Gaur

Op onze eerste middag in Pench was het echt nog even wennen en genoten we ook zeker van deze algemene dieren. Tot het moment dat de Chitals begonnen te ‘blaffen’! Het schorre geblaf betekende dat er een luipaard in de buurt was! Al snel begonnen ook de langurs mee te doen met herhaalde kortafgebeten grommen. Het luipaard kon niet ver weg zijn! Toen zag onze gids hem ineens lopen! De luipaard ging er zelfs mooi voor liggen op een steen. Wij konden hem of haar dan ook langdurig bekijken. Zo sloten we onze eerste dag Pench heel tevreden af. Morgen nieuwe kansen voor tijger!

Luipaard

We waren meer dan tevreden met hoe de middag was verlopen. Morgen nieuwe kansen voor tijger!

De volgende ochtend verliep echter zonder veel opwinding. We zagen eigenlijk niets bijzonders. Ik had wel mijn warmtebeeldcamera meegenomen en ik vond nog een Indian Nightjar die we goed konden bekijken.

Indian Nightjar

Ook een Indiase griel ontsnapte niet aan de warmtebeeld.

Indiase griel

Ook genoot ik erg van de Indian Paradise Flycatchers.

Indian Paradise Flycatcher

Hoewel ik wel wist dat ik nog steeds een goede kans maakte, kon ik het niet laten om toch alvast wat te gaan rekenen. Als het vanmiddag niet lukte met tijger móest het morgen wel lukken anders zou de laatste safari op vrijdagochtend wel heel spannend worden. Maar goed, de middag lag nog voor ons en wie weet zou die heel succesvol zijn!

In de middag reden we nu een keer naar de ingang in de staat Maharashtra. Voordat we naar binnen konden gaan, moesten we hier een ‘camera fee’ betalen. Dat is redelijk gebruikelijk in Indiase parken, maar aan de andere kant hoefde het niet. Dat was niet de enige verandering want we bleken ook nog verplicht een ranger van het park mee te moeten nemen. Naast onze chauffeur en lokale gids hadden we nu dus drie mensen om voor ons tweeën de dieren aan te wijzen. Dat moest dan toch gaan lukken!

Dit gedeelte van het park bleek ook optimaal te zijn ingericht om de kans op waarnemingen van tijgers te vergroten. Het gebied had hier kennelijk niet of nauwelijks natuurlijke poelen waardoor die kunstmatig waren aangelegd, maar wel allemaal langs de weg. Daar reden we langs. Bij de eerste poel bewees onze ranger gelijk zijn waarde door een troep Dholes aan te wijzen! Daar was ik erg blij mee want deze Indiase wilde honden zijn toch ook wel een iconische soort. Ze waren snel weer weg, maar ik had enkele plaatjes.

Dhole

Een andere verandering ten opzichte van het gedeelte in Madhya Pradesh was dat hier wat minder terughoudend werd omgegaan met het aan elkaar doorgeven van waarnemingen. Onze ranger kreeg dus af en toe informatie binnen. Desondanks werden we toch verrast toen ineens een andere auto aan kwam stuiven. Met handgebaren maakten ze onze ranger snel duidelijk dat er een tijger was gezien! De spanning steeg aanmerkelijk. Onze chauffeur stoof erachteraan, maar het bleek nog een behoorlijk eind weg te zijn. Het duurde zeker wel een kwartier op volle snelheid rijden tot we ineens een rij auto’s zagen. Daar moesten we zijn!

Onze auto drong zich wat naar voren en daar in een droge rivierbedding lag mijn eerste tijger!

Tijger

Wat een indrukwekkend dier is dit toch! Tijgers zijn écht groot waarbij een Siberische tijger het qua grootte nipt wint van de Afrikaanse leeuw als grootste kat ter wereld. Deze tijger uit India maakte ook al genoeg indruk! Het enige probleem was dat de tijger niet op of om keek. Onze ranger liet wat strategische kuchjes horen, maar ook dat mocht niets baten. Enkele minuten na onze aankomst stond de tijger ook op, liep er vandoor zonder een keer op of om te kijken en verdween in de jungle.

Tijger

Ik was blij dat ik er eentje gezien had, maar nu wilde ik ook wel iets meer natuurlijk! We reden iets verder toen de tijger opnieuw werd gezien. Al snel hadden wij hem ook in de gaten en door de bladeren konden we de tijger mooi volgen.

Tijger

De tijger bewoog zelfs langzaam weer terug naar de weg!

Tijger

Vol spanning zagen we hem naderen en we konden al ongeveer uitrekenen waar hij het struikgewas uit zou komen. Ik had de camera al op het goede punt gemikt toen er ineens een andere wagen van het pad af reed en hem pal voor onze neus parkeerde! Toen stapte de tijger het struikgewas uit, maar wij konden hem niet zien! Ik was laaiend en ik zag deze uitgelezen kans al verdampen. Zoveel zou ik er niet krijgen! Op niet mis te verstane toon liet ik de inzittenden van de auto weten wat ik van deze actie vond. Dat had na enig verstrijken van de tijd het resultaat dat ze de auto wat naar achteren reden zodat we weer vrij zicht kregen op de tijger. Net op tijd want na de eerste foto’s begon de tijger te lopen en stak voor de andere auto’s het pad over. Daarna kreeg ik nog één mooie kans om de tijger te fotograferen en toen verdween hij in de jungle.

Tijger

We konden hem nog een tijd lang volgen, maar hij kwam er niet meer uit. Wij vatten post bij de dichtstbijzijnde waterbron, maar helaas voldeed de tijger niet aan onze verwachtingen. De tijd verstreek snel en op een gegeven moment moesten we omdraaien en terug gaan want we hadden nog meer op het programma staan!

In de zogenaamde bufferzone van Pench was het namelijk mogelijk om ook ’s nachts rond te rijden. Dat zou ons de kans geven op wat nieuwe soorten en misschien wat leuke waarnemingen. We hielden er ook wel rekening mee dat het een fiasco zou kunnen worden want het was relatief duur en het schijnen met een zaklamp was officieel verboden. Gelukkig had ik mijn warmtebeeldcamera die we als geheim wapen wilden inzetten.

We reden dus het park uit naar de bufferzone toe. Tegen het vallen van de avond konden we nog genieten van de Indian Flying Foxes die aan het uitvliegen waren. Deze vleermuizen behoren tot de grootste ter wereld en zijn erg indrukwekkend om te zien met een spanwijdte van ongeveer anderhalve meter. Met hoge ISO-waardes lukte het zowaar om nog een filmpje te schieten.

Indian Flying Fox

Het was donker toen we aankwamen bij het punt vanwaar we de bufferzone in konden rijden. We kregen wéér een nieuw mannetje mee. We bleken niet de enige auto te zijn, maar waarschijnlijk wel de enige die de kleinere soorten interessanter vond dan de grotere. Onze gids wilde de auto parkeren op een plek waar een luipaard was gehoord, maar na een tijdje wachten, maakten wij wel duidelijk dat wij toch echt iets anders in gedachten hadden. Die luipaard deden wij wel overdag!

We reden rustig over de paden waarbij ik met de warmtebeeld probeerde al het interessante spul eruit te halen. Dat ging aardig goed. Onze gidsen vonden het gelukkig goed dat wàt we met de warmtebeeld vonden wel even in het licht konden zetten om te zien wat voor dier het was. Vrij eenvoudig vond ik meerdere Indian Hares en ook een griel kon niet aan de warmtebeeld ontsnappen.

Indian Hare

Indiase griel

Toen diende zich een volgend dier aan en ik zag meteen dat dit iets spannends kon zijn, mogelijk een kat! We zetten het beest in de zaklamp en het was inderdaad een kat! Het dier zat op ongeveer 15 meter afstand in het gras en keek ons aan. Ingespannen tuurden wij naar het dier en Janco riep al snel dat het een Rusty was!

Met Rusty werd de Rusty-spotted Cat bedoeld. Dit is de kleinste kat ter wereld en hij komt onder andere in India en Sri Lanka voor. Janco was er al speciaal voor naar Sri Lanka geweest, maar had hem daar gemist. Hij zou na Pench ook naar een ander gebied reizen dat goede kansen voor deze soort zou moeten bieden. We hadden onderling ook gebieden besproken die we eventueel samen zouden kunnen doen, maar de kans op tijger bleek in die gebieden te klein te zijn. Uiteindelijk was het dus Pench geworden en op de Rusty-spotted Cat had ik helemaal niet meer gerekend. Zeker niet nu we deze nacht ongeveer twee uurtjes zouden kunnen spotlighten terwijl we in Eaglenest gedurende een volle week elke nacht uren hadden gereden zonder onze doelsoort te vinden.

Hoewel het er inderdaad erg goed uitzag voor deze soort, kon ik het dus haast niet geloven. Verder wist ik ook dat deze soort makkelijk hybridiseert waardoor we ook dat nog zouden moeten kunnen uitsluiten. Veel foto’s maken dus maar dan hoefden we later in elk geval niet meer te twijfelen! In tegenstelling tot andere katten die ik heb meegemaakt was deze kat ook bijzonder meewerkend en bleef hij heel lang zitten. Op een gegeven moment sloop hij wel weg en ik maakte heel wat foto’s. Toen verdween de kat even en ik had de tijd om goed naar mijn foto’s te kijken.

Rusty-spotted Cat

Mijn hart maakte wel een sprongetje toen ik zag dat er duidelijke vlekjes op de achterkant van het lijf aanwezig waren en dat op het lichaam de kenmerkende roestkleur te zien was. Verder stak de witte binnenkant van de poten opvallend af. Voor mij was het duidelijk: dit was zonder twijfel een zuivere Rusty-spotted cat!! De euforie was groot. Hier hadden we echt niet op gerekend.

Ik vond het dier ook nog terug want hij was iets verder op een steen gaan zitten. Daar liet hij zich nog langdurig bekijken en ik haalde er nog wat leuke foto’s uit.

Rusty-spotted cat

Op een gegeven moment verdween het dier en wij bleven in extase achter. Wat een onverwachte meevaller was dit! Dat is ook wel de charme van het zoeken naar wilde katten. Regelmatig lukt het niet ondanks veel tijd en moeite, maar soms zit het ook eens enorm mee!

De rest van de rit verliep zonder al te grote opwinding al was het leuk om nog een Mottled Wood Owl tegen te komen.

Mottled Wood Owl

De volgende dag moesten we wat extra roepies kopen in de lodge omdat we alle cash hadden opgemaakt om deze night drive te kunnen betalen, maar dat was het dubbel en dwars waard!

Op de safaris die daarna volgden, kwamen we nog één tijger tegen.

Tijger

Daarnaast hadden we nog prachtige waarnemingen van luipaard waar ik nog een leuk filmpje van kon maken. In deze video zitten ook beelden van onze eerste luipaard verwerkt.

Op de allerlaatste ochtend werden we verrast door een familie Dholes met twee kleine pups die zich prachtig lieten zien terwijl ze met elkaar aan het spelen waren.

Zo was Pench boven verwachting goed gelukt en kon ik op vrijdag meer dan tevreden de terugreis naar Nederland beginnen. Wat een mooie reis was dit geweest!

Meer van deze reis zien?

Zie hier voor sneeuwluipaarden en nog veel meer!

Neem hier een kijkje voor de knorrigste kat ter wereld.

En lees alles over onze tijd in Eaglenest Wildlife Sanctuary hier.